Pas op! Breekbaar! – 300 jaar Europees porselein

Drie eeuwen geleden werd voor het eerst in Europa porselein gefabriceerd. Sedertdien is het uitgegroeid tot een massaproduct, dat niet alleen op tafel maar tevens een brede technische toepassing heeft gekregen. Deze tentoonstelling toont voorbeelden vanaf de eerste productie tot en met Dutch Design en het mobieltje.

Porselein was in de Gouden Eeuw in Europa een hoog gewaardeerd verzamelobject. De superrijken van het 17e eeuwse Europa pronken met het verfijnde Chinese porselein, dat door de grote vraag en de relatief weinige aanvoer uitzonderlijk kostbaar wordt.

De Europese keramiekindustrie – waarvan het Delftsaardewerk ook toen al één van de bekendste voorbeelden is – experimenteert om de techniek voor de productie van porselein te kunnen achterhalen. Dit gelukt in Dresden begin 18e eeuw.

In 1710 wordt in Meissen (nabij Dresden) Europa’s eerste porseleinfabriek opgezet. Deze fabriek bestaat nog steeds en behoort nog steeds tot de top van de huidige porseleinfabricage.

In de loop van de 18e eeuw worden overal in Europa door zowel vorsten als particuliere ondernemers porseleinwerkplaatsen in het leven geroepen. Enkele van deze bedrijven zijn tot op de dag van vandaag actief. Porselein heeft zich ontwikkeld tot een massaproduct dat in vrijwel iedere keuken, huiskamer, kantoor en schaftruimte is doorgedrongen; vandaag de dag is horeca zonder porselein ondenkbaar.

Naast toepassing in serviesgoed, is in de afgelopen eeuw porselein doorontwikkeld voor industrieel gebruik en kent het toepassingen in een grote variëteit van sectoren. De kans is groot dat uw tandarts uw gebit heeft voorzien van porseleinvullingen, uw mobiele telefoon en computer hebben onderdelen waarin porselein is verwerkt, en de Shuttle wordt bij terugkeer uit de ruimte beschermd door porseleincoating, om maar een paar voorbeelden te noemen. Onder meer door de duurzame eigenschappen van porselein, maakt het momenteel ten opzichte van plastics zelfs een comeback door.

Ook is porselein herontdekt in de kunstwereld. Ontwerpers en kunstenaars passen porselein toe, zowel voor traditionele gebruiksvoorwerpen, zoals serviesgoed, als in onverwachte innovatieve settings, zoals juwelen, meubels en kunstwerken.

In Nederland wordt porselein inmiddels twee en een halve eeuw vervaardigd. Het 18e eeuwse Hollands porselein is nog immer geliefd bij verzamelaars. Een eeuw geleden maakte het Rozenburg eierschaalporselein internationaal furore, zoals nu het Dutch Design wederom wereldwijd indruk maakt.