Terugblik op het Geelvinck Muziekfestival 2011

Tegen de tijdgeest in, heeft ons museum samen met enkele enthousiaste jonge musici en gesteund door coryfeeën een nieuw muziekfestival gelanceerd. Hieronder vindt u een terugblik op dit geslaagde evenement, dat van 25 juni t/m 3 juli 2011 in het Geelvinck plaatsvond.

Dat de jonge garde van klassiek geschoolde musici en componisten zich niet door de culturele kaalslag van de huidige regeringscoalitie laat kisten, mag blijken uit het enthousiasme en de nieuwe aanpak waarmee het Geelvinck Muziekfestival in luttele vijf maanden en zonder ook maar enige enige directe of indirecte overheidssubsidie uit de grond is gestampt.

Het benefietfestival is geheel georganiseerd door jonge musici, die een deel van de opbrengst aan het Geelvinck Restauratiefonds hebben geschonken ten bate van het bespeelbaar houden van de historische pianoforte instrumenten van de Sweelinck Collectie. Daarmee ondersteunen zij niet alleen het behoud van (inter)nationaal erfgoed (living history), maar tevens de mogelijkheid v00r – vaak internationale – studenten van de Nederlandse conservatoria om op een breed scala van deze historische instrumenten de ervaring op te doen die noodzakelijk is voor aanstormend talent om internationaal te kunnen doorbreken. Deze opleiding bij de conservatoria in Amsterdam en Den Haag behoort onomstotelijk tot de wereldtop getuige de toevloed van veelbelovende studenten uit de gehele wereld.

Geelvinck Muziekfestival

Het programma – dat pas vanaf begin dit jaar met een bescheiden, maar daardoor niet minder gewaardeerde, bijdrage van Het Amsterdamsche Fonds werd ingevuld – bestond uit 16 concerten, twee concoursen, een masterclass, een educatieve tentoonstelling, causerieën en een discussieforum. Het initiatief heeft vanaf het prille begin de steun verkregen van coryfeeën als Stanley Hoogland, Willem Brons, Michael Tsalka, Peter Sykes, Richard Egarr, Bart van Oort en Martijn Padding, alsmede het Conservatorium Amsterdam, het Koninlijk Conservatorium in Den Haag en de ‘Friends of the Square Piano’. Tevens ondersteunde het internationaal vermaarde muziekinstrumentenmuseum Finchcocks in Engeland het festival actief.

Dag van de Tafelpiano – zaterdag 25 juni 2011

De Dag van de Tafelpiano heeft dit historische instrument, dat zo’n belangrijke rol heeft gespeeld in de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van de late 18e en de eerste helft van de 19e eeuw, weer op de kaart gezet. Door twee aanmoedigingsconcoursen entameert het festival jonge musici en componisten om het stof van de tafelpiano te blazen.

Het concours ‘Amsterdam Virtuosi 2011’ animeert aanstormend talent om het gevoelige spel op een brede diversiteit van individuele pianoforte instrumenten – en met name de tafelpiano – te beheersen. De internationale jury, waarvoor Michael Tsalka speciaal was overgekomen, onder leiding van Willem Brons, had moeite een keuze te maken: de ex aequo winnaars waren de uit Engeland overgekomen Chinese Yi-Heng Yang en de Japanse studente Chiaki Omura. De ex aequo tweede prijs ging naar de Koreaanse Tae-Young Kim en de Italiaanse Tulia Melandri.

Met het Geelvinck Compositieconcours voor de Tafelpiano wordt dit historische instrument met zijn eigen techniek en klankkleur in het heden geplaatst. Uit het – zeker gezien de korte duur van de inschrijvingstijd van slechts enkele maanden – relatief hoge aantal van maar liefst acht nieuwe composities dat hiervoor meedong, blijkt de levendige interesse van hedendaagse componisten voor deze zeker in Nederland vrijwel ‘vergeten’, maar daarom niet minder karaktervolle pianoforte soort. Niet alleen Nederlandse componisten als Hans Bakker, Miranda Driessen en Martijn Voorvelt stuurden recente of geheel nieuwe composities in, maar tevens de experimentele Amerikaanse componist Rob Manthy, de jonge Russische componiste Anna Mikhailova en uit Japan de gevestigde componist Yodo Kurahashi.

Het leeuwendeel van de ingezonden composities kon op de Dag van de Tafelpiano worden uitgevoerd op verschillende tafelpiano’s door Stanley Hoogland en Kaoru Iwamura en begeleid door respectievelijk Luciana Cueto, mezzosopraan, Makiko Goto, koto, Harrie Starreveld, shakuhachi (Japanse traditionele fluit), Mikae Natsuyama, sopraan, en Cécile Rongen, klarinet. Ook hier had de internationale jury onder leiding van Martijn Padding een moeilijke keuze: de ex aequo eerste prijs wordt gedeeld door ‘Nocturne‘ van Miranda Driessen en ‘Shogi / White Dragon‘ van Anna Mikhailova, toevalligerwijs ieder met een stuk voor tafelpiano en koto (een traditioneel Japans snaarinstrument).

Voor meer informatie over de winnaars van de concoursen klik hier.

Hieronder vindt u op de video samengesteld door Daan Vree een impressie van de Dag van de Tafelpiano.

httpvh://www.youtube.com/watch?v=nq8WrxYtNGY

De winnaars van het ‘Amsterdam Virtuosi’ concours kregen gelegenheid om dinsdag 28 juni de Masterclass voor Tafelpiano door Stanley Hoogland te volgen.

Tijdens het festival werd nog veelvuldig op diverse pianofortes gespeeld, zoals op donderdagavond 30 juni door Urzula Danielewicz op de Rolls-Royce onder de pianoforte vleugels, de Johann Zahler uit 1805 (gerestaureerd door Gijs Wilderom te Amsterdam). Michael Tsalka speelde adembenemend de Goldberg Variaties van J.S. Bach op één van de tien geëxposeerde tafelpiano’s, de Broadwood uit 1821. De franse sterpianiste Sophie Labandibar, het aanstormend talenten Nicolas van Poucke, respectievelijk Yuri van Nieuwkerk, de Amerikaanse pianiste van internationale faam Lauretta Bloomer en de van het Pianistenuur (iedere zaterdagmiddag Radio 4) bekende Frederic Voorn bespeelden tijdens het festival de pianofortevleugels van Erard (1862) en Pleyel (1865).

Ook kwamen kwamen andere historische instrumenten aan bod: zo werd op zondagmiddag 26 juni een 19e eeuwse cimbalom bespeeld door Vasile Luca. Arjen Verhage bespeelde een theorbe en Hans Wesseling Portugese gitaar. Kortom, een breed aanbod van historische snaarinstrumenten is tijdens het festival de revue gepasseerd.

Discussieforum, causerieën en tentoonstelling

De Winfried Salon gaf aanleiding tot een bijzonder geanimeerde discussie tussen Kenner und Liebhaber over de historische muziekuitvoering: de jonge garde zette een duidelijk gedifferentieerde toon ten opzichte van de gevestigde coryfeeën als Bart van Oort en Joel Katzman.

Door de twee maal herhaalde causerie van em.prof.dr. Olaf van Hees – tevens in het kader van de Dag van de Amsterdamsche Geschiedenis op 26 juni – werd een goed beeld geschapen van de ontwikkeling van de tafelpiano van het virginaal tot de moderne piano. Door het bespelen van de historische instrumenten werden de klankverschillen van de diverse tafelpiano’s aanschouwelijk gemaakt.

De vioolbouwer Ronald de Jongh richtte op zondag 3 juli de spotlights op zijn Amsterdamse collega’s uit de Gouden eeuw en plaatste hun kwaliteiten in een Europese context.

Tijdens het hele festival waren niet alleen een groot aantal pianoforte instrumenten te zien en te bespelen, waaronder ook een Amsterdamse tafelpiano. Tevens toonde Olaf van Hees (Friends of the Square Piano) hoe de tafelpiano gerestaureerd wordt.

Jonge musici en brede basis

Door een breed muzikaal palet te brengen met naast veel klassiek, ook jazz (Bourgondisch Combo), fado (Maria Fernandes), tango (Tombaz) en andere wereldmuziek (Gypsy Trio Souvernir, Huygens Duo en Stanislav Jusufovic), hebben wij een jong publiek willen aanspreken. Veel aanstormend talent, zoals bij voorbeeld de zeer getalenteerde accordeonist Stanislav Jusufovic, die recent overtuigend de Publieksprijs van het Grachtenfestival won, en het van jonge ambitie spetterende Old West String Quartet, om slechts twee voorbeelden uit een breed scala te noemen, nam aan het festival deel, naast diverse gevestigde namen,waaronder bij voorbeeld het Paradisus Ensemble en bij voorbeeld ook Prunella Pacey. De kwaliteit van de muziek was dan ook zonder meer hoog te noemen.

Impact

Het festival heeft in ieder geval een boost gegeven voor de living history van de tafelpiano. Niet alleen in Nederland, waar het nu weer onder de aandacht is gebracht, maar ook in bij voorbeeld in Korea, waar de tweede prijswinnares van het ‘Amsterdam Virtuosi 2011′-concours, Kae-Young Kim, naar aanleiding van de Dag van de Tafelpiano zich sterk kan maken om in het aldaar lopend ontwikkelingsproject voor een Pianomuseum eveneens tafelpiano’s in de collectie op te nemen.

Het ligt in de bedoeling om in de komende maanden de nieuwe composities voor de tafelpiano opnieuw uit te voeren ten behoeve van het uitbrengen van een CD.

Doordat vanuit de gehele wereld reacties zijn gekomen en netwerk is opgebouwd (VS, Mexico, China, Japan, Korea en diverse Europese landen) kan met recht worden gesteld, dat het festival alleen al op grond daarvan in zijn doelstelling geslaagd is.

Dat de eerste prijswinnaars van het ‘Amsterdam Virtuosi 2011’-concours, Yi-Heng Yang en Chiaki Omura worden uitgenodigd om  een recital te geven in het prestigieuze Muziekinstrumentenmuseum ‘Finchcocks’, waarvan de conservator, dr Alistair Laurence, tijdens het eerste festivalweekend een duidelijke aanwezigheid had, geeft aan hoe belangrijk in het internationale veld dit initiatief wordt aangemerkt.

Graag verwijzen wij dan ook naar het colofon voor de mensen door wiens persoonlijke inzet dit festival een succes is geworden.

Met vertrouwen kijken wij naar volgend jaar voor de tweede editie van het Geelvinck Muziekfestival.

Negen historische instrumenten staan opgesteld in het Geelvinck en kunnen door het publiek worden bezichtigd en ook regelmatig beluisterd (Geelvinck Salon). Op deze wijze hopen wij een constructieve bijdrage te leveren aan het levend behoud van ons muzikale erfgoed, dat op dit moment zo onder druk staat, voor een volgende generatie.

 

Voor meer informatie over de Geelvinck Salon: klik hier

Voor meer informatie over het Geelvinck Muziekpodium: klik hier

Voor meer informatie over de tafelpiano en de Sweelinck Collectie: klik hier