Nieuwe samenwerking: Pianotechniek en Pianomuseum

Deze week vond aan de Amsterdamse HMC / mbo vakschool Meubel&Hout, waar ook de afdeling pianotechniek is gevestigd, een baanbrekende studiedag plaats: niet alleen ontmoetten studenten in opleiding tot pianotechnicus professionnals uit de piano-branche, ook werd de relevantie van de historische piano-techniek onderstreept en ziet de opleiding het nut van een keuzevak in deze richting – een museum met een collectie historische piano’s kan hier een significante schakel in zijn.

Een keuzevak: heeft dat wel toekomst?
Het lijkt voor de hand te liggen, dat voor pianotechnici in opleiding, de kennismaking met historische instrumenten een logische stap is. Daarmee kunnen zij hun begrip voor de hedendaagse pianotechniek vergroten. Toch werd in het verleden nauwelijks aandacht aan de geschiedenis van de piano besteed. Voor het stemmen van een moderne piano is de kennis, hoe de techniek van een 18e of 19e piano werkt, enigszins overbodig. Er is immers ook maar beperkt vraag naar het specialisme voor het stemmen, reviseren en restaureren van historische piano’s.

Hernieuwde interesse voor het oude ambacht
Ruim zestig jaar geleden was er een opleving van interesse in de authentieke muziek (hetgeen we nu, meer bescheiden, de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk noemen). Deze had tot gevolg, dat er ook weer interesse ontstond in bespeelbare historische instrumenten. Hierdoor nam de bouw van kopieën van zo getrouw mogelijk nagebouwde instrumenten enorm toe en werden bovendien historische instrumenten weer bespeeld en daartoe bespeelbaar gemaakt (soms met desastreuze gevolgen voor het instrument). Uit die tijd stammen veel van de huidige ateliers voor restauratie en bouw van historische klavierinstrumenten. Deze generatie heeft zich steeds verder bekwaamd en de huidige praktijk verschilt mijlen van die in de beginjaren.

Een volgende generatie
Echter, er ontstaat nu behoefte om deze ambachtelijke kennis en ervaring over te dragen aan een volgende generatie. Niet alleen zou het zonde zijn als bij gebrek aan opvolging, deze opgebouwde knowhow verloren zou gaan, maar bovendien zou dit tot serieuze problemen leiden voor een museum als het onze en voor musici die op of met historische piano’s willen spelen. Immers als er nauwelijks meer pianotechnici en restauratoren zijn die deze instrumenten bespeelbaar houden, dan verdwijnen die wellicht voorgoed in het depot, of, erger nog bij het grofvuil.

Muzikaal erfgoed
Kortom, voor het behoud van bespeelbare historische piano’s en aanverwante instrumenten is het noodzakelijk dat de opleiding leerlingen enthousiasmeert en klaarstoomt voor deze specialisatie. Het behoud van deze ambachtelijke kennis is van cruciaal belang voor de toekomst van ons muzikaal erfgoed.