Pianopedagogie of sluikreclame? ‘Leer uw kind pianospelen’, Gooi en Eemlander, 1928 Gepubliceerd op: 28 januari 2021 Soms valt ons oog op een interessant bericht dat wij graag met onze lezers delen. Zo vermeldde een recente nieuwsbrief van Oneindig Noord-Holland, het platform van het Noord-Hollands Archief en provinciaal erfgoed, een advertentie uit 1928 in de Gooi en Eemlander, waarin ouders met klem gewezen werd op het belang van pianoles aan hun kinderen. Anders zou ‘de Moeder der Kunsten spoedig sterven ….!’ Goed bedoeld advies of zat er wat anders achter? Kettner & Duwaer De advertentie is geplaatst in november 1928 door de pianofirma Kettner, later bekend als Kettner & Duwaer. Nu weten we dat Duwaer al sinds het eerste kwart van de 19de eeuw een Nederlandse pianobouwer was met een goede reputatie, maar Kettner? We zijn te rade gegaan bij onze collega Kasper Jansen, directeur van het Pianola Museum. “Jean Baptist Duwaer was een Amsterdamse bouwer van tafelpiano’s. Wij hebben er een van en in jullie (Geelvinck) collectie zelfs meer dan een, denk ik. Zijn nazaten zetten zijn bedrijf voort als een pianowinkel in Amsterdam. Kort na 1900 ging Louis Duwaer samenwerken met de heer Naessens, die in Indië een pianozaak geopend had. Deze werd al gauw de vertegenwoordiger van de belangrijke pianolafabrikant Hupfeld in Leipzig. De firma Duwaer en Naessens had een bloeiend bestaan tot de crisistijd. Ook dit gerenommeerde bedrijf werd toen zwaar geraakt. Het enige redmiddel was een fusie met de Amsterdamse pianohandel van Kettner. Dat resulteerde in 1934 in ‘Kettner & Duwaer’. Beide firma’s hadden een uitgebreide rollenbibliotheek. Maar het was niet alleen crisistijd, ook de pianola zelf boette in aan populariteit. Toen besloot men uit armoede de gehele rollenbibliotheek van Duwaer en Naessens dus maar naar de vuilverbranding te brengen. Meer dan 60.000 muziekrollen werden daarbij vernietigd. Er zijn geen piano’s of vleugels gebouwd door Kettner. Wel verkocht Kettner & Duwaer natuurlijk veel instrumenten met hun naamplaatje er op”. Zelf musiceren Uit het archief van Oneindig Noord-Holland : “Eén van de aardigste advertenties waar we in de jaren twintig op stuiten is die van muziekinstrumentenfirma Kettner, die onder andere vestigingen in Hilversum en Amsterdam heeft. Kettner heeft een vrij dramatische manier om ouders het belang van pianoles in the peperen. In de Gooi- en Eemlander plaatst de firma in 1928 de volgende advertentie: ‘Indien iedereen tevreden ware met luisteren naar muziek, en niemand roeping voelde tot zelf musiceeren, zou de ‘Moeder der Kunsten’ spoedig sterven uit gebrek aan beoefenaars.’ Zo, die zit. Denk daar maar eens over na. Laat uw kind dus pianoles nemen, zodat hij anderen kunstgenot kan schenken en ‘een hoger levensideaal moge nastreven.’ En dan komt de aap uit de mouw: ‘Koop een goed instrument.’ Waar? Bij de firma Kettner natuurlijk.Dezelfde firma blijkt een meester te zijn in het opwekken van schuldgevoelens, getuige een andere advertentie waarin een meisje beschaamd haar hoofd buigt als de moeder van haar achter de piano gezeten vriendinnetje haar vraagt: ‘Speel JIJ nu eens wat.’ Waarop een waarschuwing volgt: ‘Laat het niet UW kind zijn dat verlegen kleurt en zich linksch voelt tegenover een vriendje of vriendinnetje.” Pianopedagogie Hopelijk is het plezier in zelf leren pianospelen bij de jeugd van 1928 door de strenge toon van dit ouderadvies niet vergald. Het was ook zeker goed bedoeld, immers …. ‘anderen kunstgenot kan schenken en ‘een hoger levensideaal moge nastreven.’ Maar emotionele druk en competitiedwang spreken er ook wel uit. Onze vraag aan u als lezers: gaat het tegenwoordig anders? worden andere drijfveren dan ‘de beste willen zijn’ ook voldoende aangesproken?