Coxcie gemist? Kom naar Geelvinck!

Wie de tentoonstelling over de Mechelse tapijtkunstenaar Michiel Coxcie (1499 – 1592) in Leuven heeft gemist, kan nog een goede indruk van zijn meesterschap vinden in de hal van Museum Geelvinck. Hier hangt een van de majestueze tapijten die rond 1600 in het Brusselse atelier van Coxcie zijn vervaardigd. Coxcie, ook wel de ‘Vlaamse Rafaël’ genoemd, werkte in opdracht van het hof van Karel V en Philips II. ‘Ons’ tapijt vertelt een fascinerend verhaal …

 

Een tapijt, dat bij nadere beschouwing tal van vragen oproept. Wie stellen de twee gekroonde hoofden voor, wat zit er in die kist die soldaten op de schouder dragen, wat steekt er uit die mand, die op de grond staat  en wat doen die muziekinstrumenten daarbij? – is het een bijbelverhaal of moeten we het elders zoeken?

Inderdaad, één mailtje naar Leuven en we kregen het verhaal aangereikt.

 

Ons tapijt is één uit een serie van tien met scènes uit het leven van Cyrus II, koning der Perzen, beschreven door Herodotos in zijn Historiën. In het eerste boek (I, 154-156) beschrijft hij de overwinning op Croesus, koning der Lydiers (west-Turkije en rijkste man ter wereld.

Herodotus vertelt het verhaal hoe de Lydiërs tegen Cyrus in opstand komen, waarop Cyrus Croesus (die hij tegen zijn gewoonte in, na zijn overwinning niet heeft omgebracht) ter verantwoording roept. Dan spreekt Croesus de wijze woorden: ‘Vertel de Lydiërs hun wapens neer te leggen (pijlen en boog op de grond) en hun wapenuitrusting uit te trekken (mand met harnas onderdelen) en mooie kleren aan te trekken (zitten in de kist) en leer de jeugd te dansen en te musiceren (aan de linkerkant wordt muziek gemaakt) èn leer ze handel drijven! (zilveren schenkkan en kelk op de voorgrond). Vrede wordt bereikt door cultuur èn economie – een les die nog altijd even actueel is, zeker nu.

 

Philips II heeft een serie van tien Cyrus-tapijten besteld, met waarschijnlijk een politiek motief: het Habsburgse Rijk spiegelt zich aan het Perzische Rijk als machtigste rijk ter wereld. Deze serie hangt nog steeds in het Palacio Real. Rond 1600 is een tweede serie gemaakt met hetzelfde onderwerp, waarvan de afzonderlijke onderdelen over de wereld verspreid zijn geraakt.

Eén ervan hangt nu in Museum Geelvinck.

 

Museum Leuven heeft in de tentoonstelling ‘Coxcie, de vergeten Vlaamse Rafaël’ (31-11-13 tot 23-02-14) voor het eerst een overzicht samengebracht van de verschillende terreinen waar Coxcie een meester in was: schilder van portretten en  van religieuze voorstellingen, ontwerper van kartons voor wandtapijten en ontwerpen van gebrandschilderde kerkramen.

 

‘Coxcie is de eerste die er in is geslaagd de composities en de vormentaal van de Italiaanse hoog-renaissance én de verworvenheden van de Vlaamse primitieven te combineren in één werk’ (Prof. Koenraad Jonckheere, conservator).