December 1813: Kozakken in Den Haag

Den Haag

Daags na de inhuldiging van de Prins van Oranje in Amsterdam op 2 december 1813, waar een Kozakkenregiment op de Dam een erewacht vormde, sloegen Kozakse troepen hun kamp op in Den Haag, op het Lange Voorhout. De tekenaar N. J. Penning legde dit tafereel op aquarel vast. Dat het hier gaat om Bashkierse Kozakken, is duidelijk te zien aan hun mutsen met rand van vossebont, uitlopend in een puntje.

Breda

De Russen blijven niet lang in Den Haag. Op 8 december steken zij de Merwede en de Waal over, op weg naar Breda, dat toen een belangrijke vestingstad was. Ook hier heeft de krijgslist die in Amsterdam zo succesvol was (er zijn duizenden Kozakken in aantocht!) de Franse kommandant, generaal Ambert,  ertoe bewogen de aftocht te blazen.De val van Breda betekent een een strategisch hoogst belangrijke overwinning. Op 10 december trekt von Benckendorff, opperbevelhebber van de Russische troepen, Breda binnen,

Maar de Fransen geven het gebied tussen Breda en Antwerpen niet zomaar op en drijven de Kozakken op 19 december terug en bombarderen de stad tussen 20 en 22 december. Op 23 december trekken de Fransen zich definitief terug, achtervolgd door Kozakken tot in Zundert en Wuustwezel, gebied dat Napoleon nog geheel als het zijne beschouwde.

Breda was vrij en organiseerde een nieuw burger-bestuur en een vrijwilligerskorps, de Nationale Garde, maar had nog lang te lijden van mobilisatie, inkwartiering en vordering van goederen, waarbij de bevolking nog meer van de Pruisen dan van de Kozakken te duchten had. Zo schrijft Andreas van der Plaat, zwager van Kraijenhoff en benoemd tot militair gouverneur van Breda ; … hier is er geen burger die niet liever een kozak dan een Pruisische officier of soldaat heeft ‘ (bron: Wlfried Uitterhoeve, 1813 – Haagse Bluf, 2013, p. 296).  

Niet overal is de verovering van steden en gebieden op Napoleon met relatief zo weinig bloedvergieten verlopen.

Arnhem

In Arnhem is het in die novemberdagen tot bloedige gevechten gekomen, tussen Pruisische troepen onder opperbevel van generaal von Bülow en het Franse garnizoen onder Charpentier. Op 30 november is Arnhem ingenomen, met veel doden aan beide zijden.

De geallieerde troepen blijven dan niet lang meer in Nederland en trekken verder, richting Parijs.