ICOMOS Lezing: Erfgoed van Orgels in Nederland & Suriname, Amstelkerk, 11 juni 19.30h

Gastsprekers: Hans Fidom en Peter den Ouden   Datum:   11 juni 2025 Tijden:    19:30-21:30 uur (gezamenlijke maaltijd om 18:30 uur) Locatie:  Amstelkerk, Amstelveld 10 in Amsterdam Taal:        Nederlands

Beste ICOMOS-leden en andere erfgoedvrienden, Graag nodigen we jullie uit voor de laatste ICOMOS-NL lezingenavond vóór de zomer, op woensdag 11 juni in de Amstelkerk in Amsterdam – een mooie gelegenheid om samen het lezingen-seizoen af te sluiten en de zomer in te luiden! We verkennen deze avond het rijke erfgoed van orgels, met twee lezingen over hun cultuurhistorische betekenis en klankidentiteit. Elk orgel is een akoestisch monument dat de geluiden van vroeger kan laten herleven. Hierover zal Hans Fidom, hoogleraar Orgelkunde, over komen vertellen en hoe hij daar met kunstcentrum Het Orgelpark op inspeelt. Vervolgens zal Peter den Ouden van Stichting Klinkend Erfgoed Suriname (SKES) spreken over historische orgels in Suriname en over de restauratie van het Maarschalkerweerd-orgel in de kathedrale basiliek van Paramaribo. Ook zal het Bätz-orgel in de Amstelkerk ten gehore worden gebracht door Peter en zorgen voor een muzikale avond! Aanmelden voor deze lezingenavond is verplicht, en kan via onderstaande link. U krijgt geen bevestiging per mail. Registreer via deze link. Betaling van de maaltijd en/of lezing kan alleen ter plekke bij binnenkomst met ons QR betaalverzoek. Kosten voor ICOMOS leden: lezingen gratis, maaltijd €15.  Kosten voor niet-ICOMOS leden: lezingen €5, lezingen + maaltijd €20. Koffie, thee en water zijn inclusief, overige drankjes tegen betaling.  Let op: aanmeldingen voor de maaltijd uiterlijk 48 uur voor aanvang. Latere aanmeldingen alleen voor de lezingen.  We hopen jullie te zien op woensdag 11 juni in de Amstelkerk in Amsterdam. Tot dan! Warme groet, de lezingencommissie van ICOMOS Nederland: Ankie Petersen, Anna Louwerse, Daan Lavies, Emma Egberts, Jean-Paul Corten, Milou Derksen, Remco Vermeulen

PROGRAMMA  18:30   Maaltijd 19:30   Opening + Introductie door Milou Derksen 19:40   Lezing door Hans Fidom over de klankidentiteit van orgels als erfgoed + Q&A 20:15   Luisteren naar het Bätz-orgel (Peter den Ouden) 20:30   Pauze 20:45   Lezing door Peter den Ouden over de restauratie Maarschalkerweerd-orgel in de kathedrale basiliek van Paramaribo + Q&A 21:30   Einde

Klankidentiteit van orgels als erfgoed & introductie Orgelpark
door Hans Fidom

Orgels zijn net als mensen: ze zijn allemaal verschillend en klinken uniek. Omdat orgels veel ouder kunnen worden dan mensen, hebben ze de bijzondere eigenschap onze oren mee te nemen naar geluiden van lang geleden. Toch klinken orgels altijd alleen in het hier en nu, want onze oren kunnen alleen op dit moment luisteren. Dit werpt een nieuw licht op ons begrip van muziek en musiceren, maar ook op onze omgang met erfgoed. Misschien is klank wel het échte erfgoed dat we moeten koesteren. Uit onverwachte, niet-klassieke hoeken groeit inmiddels serieuze belangstelling hiervoor, met als opvallend voorbeeld de stroming ‘organcore’. Dit alles klinkt, en nog veel meer, in het Orgelpark.

Het Orgelpark is een uniek internationaal podium in Amsterdam voor organisten, componisten en kunstenaars. Gevestigd in de gerestaureerde Parkkerk bij het Vondelpark, staat hier het orgel centraal, met een gevarieerd programma van zo’n 80 concerten per seizoen, variërend van klassiek en jazz tot improvisatie. Daarnaast organiseert het Orgelpark masterclasses, symposia en biedt het een werkplaats voor jong talent.

Restauratie Maarschalkerweerd-orgel in de kathedrale basiliek van Paramaribo door Peter den Ouden
​
De Kathedrale Basiliek Sint Petrus en Paulus in Paramaribo is niet alleen het grootste houten gebouw van Zuid-Amerika, maar herbergt ook een uniek stuk cultureel erfgoed: het Maarschalkerweerd-orgel. Dit orgel werd in 1889 gebouwd door de Utrechtse orgelmaker Maarschalkerweerd, speciaal aangepast aan de tropische omstandigheden en de houten constructie van de kerk.

Hoewel het orgel in de eerste decennia van de twintigste eeuw intensief werd bespeeld, raakte het na 1940 in verval. Diverse ingrepen en restauraties volgden, maar schade door weersinvloeden en achteruitgang leidde ertoe dat het instrument decennialang nauwelijks meer werd gebruikt. Na jaren van verval is het orgel nu onderdeel van een zorgvuldig restauratieproject. In 2014 startten Rudi van Straten (o.a. RCE) en Peter den Ouden van Stichting Klinkend Erfgoed Suriname (SKES) het herstel van het Maarschalkerweerd-orgel. Met steun uit Nederland en Suriname en samenwerking met lokale vakmensen wordt het orgel gerestaureerd en weer bespeelbaar gemaakt.

Over de Sprekers: Hans Fidom en Peter den Ouden

Hans Fidom is hoogleraar Orgelkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en leider van het Research Program van het Orgelpark, eveneens in Amsterdam. In feite fungeert het Orgelpark, behalve als concertpodium, als het orgellaboratorium van de VU. Het leidde onder meer tot een hyperorgel: een pijporgel dat compromisloos ‘historisch geïnformeerd’ is maar zijn klanken óók toegankelijk maakt via digitale technologie, zodat die voor het eerst allemaal te exploreren zijn. Daarmee is Amsterdam wereldwijd hét kenniscentrum voor de ontwikkeling van het orgel als 21ste-eeuws instrument.

Peter den Ouden is de voorzitter van Stichting Klinkend Erfgoed Suriname (SKES). Hij studeerde orgel, piano, koordirectie, kerkmuziek en schoolmuziek. Peter werkte vele jaren als freelancemusicus, cantor-organist en docent muziek voordat hij van 1985 tot 2006 verbonden was aan de conservatoria te Hilversum en Amsterdam.

Hij was voorzitter van de European Association for Music in Schools (EAS), gaf in vele landen van Europa concerten en workshops en aanvaardde in 1995 een eredoctoraat als Doctor of Music aan de Anglia Ruskin University te Cambridge naar aanleiding van zijn verdiensten voor de muziekpedagogiek in Europa. Sinds 2006 is hij nauw betrokken bij het professionaliseren van de muziekeducatie in Suriname en zet hij zich in voor het klinkend erfgoed in Suriname. Bij zijn afscheid als dirigent van de Oratoriumverening Soli Amersfoort werd Peter den Ouden onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

REGISTRATIELINK

Please join our ICOMOS Lezingen mailing list: by clicking ‘subscribe’

ShareShareForward