ICOMOS lezing: Werelderfgoed & de Klimaattransitie: de Hollandse Waterlinies en Pampus, 10 februari 2021

Werelderfgoed & de Klimaattransitie – een spanningsveld tussen bescherming van Unesco Werelderfgoed en de opgave van klimaattransitie, die actie vraagt. Renate Cevaal en Rein Kruk schetsen de uitdagingen voor erfgoedbescherming èn hernieuwbare energie in het nieuwe verband, waarin vanaf 2021 de Stelling van Amsterdam en de Hollandse Waterlinie als één werelderfgoed samen gaan optrekken. Directeur van Pampus Tom Nouhuys belicht de pioniersrol voor Pampus om zelfvoorzienend en circulair te worden.

Beste erfgoedcollega’s en vrienden,

We zijn blij dat we in 2021 weer mooie onderwerpen hebben om met elkaar over te spreken. Na meerdere internationale onderwerpen zoeken we het deze maand dichter bij huis. We praten over het spanningsveld van bescherming van Unesco werelderfgoed en de opgave van de klimaattransitie.

Forten, sluizen en kazematten, maar ook schootsvelden, tankgrachten en inundatiekanalen. Niet bepaald ontworpen voor het opwekken van energie. Maar met de (nieuwe) dreiging van het klimaat kan de verdediginslinie ingezet worden tegen de opwarming van de planeet. Termen als zelfvoorzienend, 0-op-de-meter en circulair komen nu ook in ons werkveld. De vraag is; willen we dat en hoe doen we dat op een manier dat het erfgoed zijn unieke kenmerken behoud?

Voor deelname kunt u klikken op bovenstaande link.

Hopend op jullie deelname.

Met vriendelijke groet,

Ardjuna Candotti, Ankie Petersen, Daan Lavies, Jean Paul Corten, Job Pardoel, Maurits van Putten, Remco Vermeulen, Sofia Lovegrove & Thijs van Roon

 

Datum: woensdag 10 februari
Tijd: 19:30-21:00
Sprekers: Renate Cevaal, Rein Kruk en Tom van Nouhuys
LIVECAST (via ZOOM)
Meeting ID: 998 0058 9936 Code: icomosNL10
https://eur-nl.zoom.us/j/99800589936?pwd=MUNZb1B0QXVBU2R6cTlXaHBRYzArUT09

Achtergrondinformatie

Sinds 1996 staat de Stelling van Amsterdam (SvA) op de Werelderfgoedlijst. Bij een positief besluit van UNESCO, gaan de Stelling en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) vanaf 2021 samen verder als één werelderfgoed: de Hollandse Waterlinies (HW). Een belangrijk kenmerk van het strategisch landschap is de openheid van het inundatiegebied. Maar hoelang is die openheid nog houdbaar in het dichtbevolkte Nederland? Dat is een van de grote opgaven waar de vier linieprovincies de komende jaren voor staan. Hoe neem je als provincies Gelderland, Noord-Brabant, Noord-Holland en Utrecht de verantwoordelijkheid om het werelderfgoed te beschermen en ruimte te maken voor ontwikkeling van hernieuwbare energie? Rein Kruk en Renate Cevaal praten ons bij.

Het eiland Pampus werd in 1895 gebouwd als forteiland op een zandbank in het water. Als geïsoleerd eiland moest het zelfvoorzienend zijn. Dankzij eigen energie- en watersystemen functioneerde dit militaire bolwerk zonder hulp van buitenaf. Toen het fort zo’n veertig jaar later leeg kwam te staan was veel van deze techniek verdwenen.

Nu vervult het eiland een pioniersrol in het circulair ontwikkelen van erfgoed. Stichting Forteiland Pampus wil het eiland namelijk volledig circulair maken. Er wordt gebruik gemaakt van zonne- en windenergie en daarnaast is er biovergisting van eigen bodem die helpt bij het opwekken van energie. Ook komt er een duurzaam entreegebouw op het terrein te staan, met een eigen drinkwatervoorziening. Tot slot zal ook groente op eigen grond verbouwd worden (voor het restaurant).

Dat deze circulaire plannen aansloegen was al snel duidelijk. Met hun perscampagne kreeg het project zoveel aandacht dat bij indiening van de plannen al de helft van het benodigde bedrag was binnengehaald. Directeur Tom Nouhuis neemt ons mee in zijn circulaire initiatief.

Over de sprekers

Drs. Renate J. Cevaal MA (1974), afgestudeerd Mediëvistiek (1998) en Erfgoedstudies (2012). Van 2018 tot 2020 werkzaam bij de Provincie Utrecht als Projectleider Bescherming Nieuwe Hollandse Waterlinie. Sinds juli 2020 bij interprovinciale programma als Coördinator Bescherming Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam. Parttime ZZP-er als adviseur erfgoed en toerisme, bestuurslid Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven en monumenteneigenaar.

Drs. Rein Kruk (1955) is senior beleidsmedewerker Integrale Opgaven en Transities bij de Provincie Noord-Holland en Projectleider nominatiedossier Hollandse Waterlinies. Daarnaast is hij delegatieleider ICOMOS technische evaluatie missie september 2019. Hein Kruk heeft diverse managementfuncties vervuld waaronder sectormanager Cultuur en Cultuurhistorie bij de provincie Noord-Holland, hoofd programmabureau Heel de Heuvelrug en projectleider Polder Waard Nieuwland. Daarnaast is hij lid van het kernteam aanleg A8/A9.

Tom van Nouhuys (1976) groeide op in Den Haag, alwaar hij na zijn middelbare school de Hotelschool doorliep. Daarna volgde hij een tweede studie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, waar hij afstudeerde op het cultureel ondernemerschap van Het Concertgebouw. Voordat Tom bij Pampus terecht kwam, werkte hij onder meer als consultant op het gebied van contractmanagement. Uiteindelijk lonkte de culturele sector toch weer en kon hij in 2012 aan de slag als directeur bij Forteiland Pampus, alwaar de achtergrond van zijn twee studies weer bij elkaar kwamen.

Gebruik de ZOOM-link en code bovenaan om deel te nemen aan de lezing.
We houden de drempel graag laag. Voel je dus vrij om vrienden en collega’s te attenderen op onze bijeenkomsten. Lid of geen lid: ‘subscribe’ en we houden je op de hoogte. Hopelijk tot ziens!

Programma

19.30 Introductie en woord van welkom

19.35 Werelderfgoed en de klimaattransitie – Carol Westrik

19.45 LEZING I: Hollandse Waterlinie & duurzaamheid – Renate Cevaal & Rein Kruk

20.05 Vragen en korte pauze

20.15 LEZING II: Pampus; zelfvoorzienend & circulair – Tom van Nouhuys

20.35 Start interactief gesprek/discussie

20.50 Afronding en samenvatting

21.00 Einde