Overdracht Harmonium Museum aan Museum Geelvinck, 25 maart in Barger-compascuum

Museum Geelvinck neemt de kerncollectie van het Harmonium Museum Nederland onder zijn vleugels

Eind maart heeft Museum Geelvinck het beheer over de kerncollectie van het voormalig Harmonium Museum Nederland in Barger-Compascuum op zich genomen. Inmiddels zijn de meer dan 125 harmoniums en aanverwante toetsinstrumenten overgebracht naar onze depots. Hiermee komt een einde aan de museumvestiging in het Veenpark, waar 23 jaar de belangrijkste collectie op dit terrein in Nederland – en wellicht wereldwijd – te bewonderen is geweest.

De basiscollectie van het Harmonium Museum is afkomstig van Jan Vos, de initiator van het museum. In 1953 werd zijn interesse gewekt door een harmonium, die hij van zijn ouders kreeg. In 1989 was Vos medeoprichter van de Harmonium Vereniging Nederland en had hij inmiddels tientallen instrumenten in zijn bezit. In 2000 werd de Stichting Harmonium Museum opgericht en een jaar later opende het museum in het Veenpark. Een deel van de getoonde harmoniums is van de oprichter afkomstig en daarnaast wordt de collectie allengs uitgebreid met schenkingen en bruiklenen. In 2009 wordt het museum ingeschreven in het Nederlands Museumregister. Het museum, gedragen door vrijwilligers, beheerde een collectie van bijna 300 instrumenten, waarvan ruim de helft in de vaste opstelling getoond werd. Het realiseerde diverse belangwekkende tentoonstellingen, zoals over de harmoniumbouwer Van der Tak in 2017.

Als gevolg van een nieuwe aanpak van het Veenmuseum, waarin het Harmonium Museum niet meer paste, moest het museum op zoek naar een andere vestigingsplaats. In Emmen en omgeving werden verschillende potentiële locaties beoordeeld en met een geheel vernieuwd bestuur is gewerkt aan een concept, waarin muziekeducatie een belangrijke rol zou gaan spelen. Museum Geelvinck had al langer contact met het Harmonium Museum en zou aan deze nieuwe opzet met raad en daad bijdragen. Allengs bleek echter, dat in het nieuwe concept ‘Muziekfabriek Emmen’ nauwelijks plaats zou zijn voor een omvangrijke collectie harmoniums, noch dat deze tijdig gerealiseerd kon worden vóór de einddatum van de vestiging in het Veenpark. Dit deed het stichtingsbestuur besluiten een andere oplossing te zoeken voor de collectie.

Bruiklenen werden teruggegeven en, zoals vereist voor geregistreerde musea, werd voor de eigen collectie de zogeheten LAMO-procedure toegepast. Op suggestie van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed is toen een kerncollectie van honderd instrumenten samengesteld. Ruim een kwart daarvan zijn in Nederland gebouwde instrumenten. De meeste instrumenten zijn nog bespeelbaar en een twintigtal is in een kwaliteitsconditie dat er concerten mee gegeven kunnen worden. Gelukkig kon het merendeel van de instrumenten, die geen deel uitmaakten van de kerncollectie, worden ondergebracht bij harmoniumliefhebbers. De zoektocht naar mogelijk geïnteresseerde musea of andere partijen voor de kerncollectie bracht echter geen soelaas. Uiteindelijk heeft Museum Geelvinck zich opgeworpen de zorg voor de kerncollectie over te nemen. De Stichting Harmonium Museum Nederland blijft voortbestaan – met een nieuw bestuur – en zal zich vooral gaan richten op haar doelstelling de belangstelling voor het harmonium en haar muziek te stimuleren.

Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe publicatie, waarin vijftig harmoniums worden opgenomen. De verwachting is, dat het boek, dat tevens een terugblik geeft op de geschiedenis van het Harmonium Museum, begin deze zomer uit zal komen. Tevens zullen zoveel mogelijk van de instrumenten worden opgenomen in de website www.muziekinstrumentencollecties.nl, die door Museum Geelvinck beheerd wordt. Samen met de collectie van het Harmonium Museum, beheert Museum Geelvinck nu ca. 450 complexe, semi-immobiele toetsinstrumenten. Buiten de eigen vestigingen in Amsterdam en Heerde, zijn op tien – meest historische – locaties door heel Nederland (van Landgraaf tot bij Harlingen) bespeelbare instrumenten uitgeplaatst. Vooralsnog staat echter ruim 90% van de instrumenten in depot. Dat is niet alleen zonde, het legt ook een grote financiële druk op ons museum. Wij werken aan een nieuw concept voor het behoud van ons levend muzikaal erfgoed.

Graag maken wij van deze gelegenheid gebruik, u er op te wijzen, dat donaties voor het behoud van ons muzikaal erfgoed bijzonder op prijs worden gesteld.

Voor uw zeer welkome Donatie:

NL55 RABO 0314238131 t.n.v. Museum Geelvinck o.v.v. schenking.
Museum Geelvinck is een ‘culturele ANBI’ en uw schenking is fiscaal aftrekbaar op uw aangifte Inkomstenbelasting

Alex Niemeijer, penningmeester van het Harmonium Museum, toont het bewijs van de Museumregistratie van het Harmonium Museum, als symbolische overdracht van het Harmonium Museum aan Museum Geelvinck, Barger Compascuum, 25 maart 2024

Vrijwilliger en deskundige Joop Rodenburg verklaart de specifieke kenmerken van een harmoniumklavier aan Andre Szkudelski

een Collectie in alle maten en soorten, van hoog tot laag, voor kerk- tot thuisgebruik

Een van de parels van deze harmoniumcollectie: een Worcester zuigwind instrument uit 1910, in Jugendstil uitgevoerd

Among Harmonium Experts

Joop Rodenburg verklaart zijn passie voor het harmonium aan Jurn Buisman