Stond Beethovens wieg in Zutphen?

Gepubliceerd op: 7 september 2017
Al  tijdens Beethoven’s leven bestond onduidelijkheid over zijn geboorte-datum en -plaats. Niet in 1770 maar in 1772 en niet in Bonn, maar in Zutphen? Zouden de huidige opgravingen in Zutphen meer helderheid kunnen verschaffen in deze mythe?

Op 2 september  2017 – Open Dag van de Archeologie –  konden belangstellenden een kijkje nemen op de plek waar eens het 18de eeuwse logement de Fransche Tuyn aan de nog steeds bestaande Halvemaanssteeg heeft gestaan, waar in 1772 Ludwigs ouders verbleven om op te treden tijdens de Zutphense jaarmarkt – het zou kunnen dat hij daar geboren is  ….  maar sluitend bewijs is nog niet gevonden, ook niet van het tegendeel.

 

Van Bronstijd tot de Fransche Tuyn
De opgravingen hebben al sporen van een 14de eeuwse grote boerderij naar boven gebracht en van bewoning uit de Bronstijd. Er moet in de 18de eeuw hier ook een formeel aangelegde Franse tuin zijn geweest, waarnaar het eraan grenzend logement aan de Halvemaanssteeg genoemd is. Op deze plek zijn resten van vaatwerk en gebroken wijnkannetjes gevonden, die niet wijzen op een doorsnee huishouden in deze arme wijk, maar eerder op de inventaris van een herberg, waarvan er trouwens vele waren in dit deel van de stad.

 

Van Jaarmarkt tot Kermis
Als welvarende Hanzestad vanaf de vroege Middeleeuwen, had Zutphen ieder jaar in augustus  een jaarmarkt, die van heide en verre bezoekers trok, ook van musici die in de zomer van jaarmarkt naar jaarmarkt trokken – zo ook vader en moeder Beethoven, van wie bekend is dat Beethoven sr verlof heeft gevraagd aan zijn werkgever, de Keurvorst van Keulen, om in de zomer op muziekreis te gaan, ook naar Zutphen.

Hoe het ook zij, wat rest zijn de nu gevonden stenen fundamenten van het logement de Fransche Tuyn en de jaarmarkt is nu de jaarlijkse kermis in augustus in Zutphen.

 

Persbericht:

Van Beethovens wieg tot nieuwe woningen: 2 september open dag op de opgravingen aan de Halvemaanstraat

Waar binnenkort de laatste woningen van nieuwbouwproject Eerste Qwartier verrijzen, stond wellicht eens de wieg van Ludwig van Beethoven. Zaterdag 2 september kan iedereen de mogelijke geboortegrond van dichtbij bekijken tijdens een open dag van Archeologie. Er zijn rondleidingen langs de opgravingen en een pianist én bezoekers zelf zorgen voor een muzikale noot van Beethoven. De open dag begint om 11.00 uur, de laatste rondleiding start om 15.00 uur. Locatie is de Halvemaanstraat in Zutphen.

Projectontwikkelaar Hegeman bouwt aan de Halvemaanstraat in totaal 18 woningen en 25 appartementen. Het eerste deel is al gereed en bewoond. Voordat het tweede deel van het plan in uitvoering gaat, verrichten archeologen onderzoek op de locatie. De open dag vindt plaats in de op de plek van de voormalige Schoolderman-garage.

 

Magische plek
De Schoolderman-garage stond precies waar in de 18e eeuw logement De Fransche Tuyn moet hebben gestaan. Het gerucht dat Ludwig van Beethoven hier in 1772 zou zijn geboren – en niet in 1770 in het Duitse Bonn – doet al 180 jaar lang de ronde. In 2012 vormde het de inspiratie voor het muziektheaterstuk Ludwigs Wieg. Of het nu waar is of niet, feit is dat je tijdens de open dag voor het laatst letterlijk een kijkje kunt nemen in de mogelijke geboortegrond van de beroemde componist. Tastbare bewijzen van de geboorte hebben de archeologen er niet gevonden, maar wel resten van duizenden jaren bewoning en de funderingen van wat wellicht de herberg was.

 

Programma
Tijdens de open dag op zaterdag 2 september vinden er drie sessies plaats met o.a. een inleiding door stadsarcheoloog Michel Groothedde, een miniconcert met piano en zang door Mirjam Smitt en Enneke Schekman en natuurlijk een rondleiding. Tussendoor kan iedereen ook zelf een stuk op de piano spelen op deze magische plek. Vooral kinderen worden hiertoe uitgenodigd, ook al kun je niet (goed) pianospelen.

 

11.00 uur                     inleiding Michel Groothedde

11.10 uur                     toelichting Gerard van de Brug (tekstschrijver muziektheaterstuk Ludwigs Wieg en toekomstige bewoner van Eerste Qwartier)

11.15 uur                     miniconcert piano en zang door Mirjam Smitt en Enneke Schekman

11.40 uur                     start rondleidingen en gelegenheid voor publiek om zelf piano te spelen

12.30 uur                     einde eerste sessie

Om 13.00 uur en 15.00 uur starten de volgende sessies.

 

Museum Hof van Heeckeren
Tijdens de open dag (en daarna) wordt een aantal archeologische vondsten tentoongesteld. Het museum is geopend van dinsdag t/m zondag van 11.00 – 17.00 uur.

Geelvinck Muziekmuseum,
De open dag is mede mogelijk dankzij Geelvinck Muziek Museum, Team Archeologie, het Stedelijk Museum, de Rotary Club Zutphen en Hegeman Bouwontwikkeling.

 

Overzicht