Adventsconcert Charlotte Stoppelenburg – alt/mezzo & Jeroen Sarphati – piano, 18 december 2022 in Luther Museum

Programma

G.F. Händel   (1685-1759)         O thou that tellest (Messiah)

O Respighi    (1879-1936)         O car dolce mio figlio (Lauda per nativitá del Signor)

Max Bruch   (1881-1919)           Weihnachtshymne (Gruss an die heilige Nacht

Gustav Holst  (1874-1934)       Varuna

                                                      Stormclouds

                                                      Faith (Uit: Vedic Hymns)

Jan Den Boer  (1932-2019)      Die rote Figur

W. Stoppelenburg ( 1943)         Nu zijt wellekome (trad. arr. W.S.)

                                                       Klein, klein Jezuken (uit Valasus)

                                                       In de donkere dagen van kersttijd (J.H. Leopold)

                       Pauze

E. Grieg   (1843-1907)           Kerstwiegenlied EG. 155 

Joaquín Nin  (1879-1949)     Noëls espagnols nr 1- 10

Peter Lunow   (1952)             Love me and lift your mask (Dylan Thomas)

                                                    This side of the truth (Dylan Thomas)

                                                    Stars, songs and faces (C. Sandburg)

Stille Nacht  (trad.)                 Met publiek

Erard vleugel, gebouwd in of rond 1891 (serienummer 66817), uit de nalatenschap van graaf Roman d’Ansembourg.

Programmatoelichting
(door Charlotte Stoppelenburg verwoord)

Voor u ligt een divers kerstprogramma, met als aftrap de enthousiasmerende alt-aria O thou that tellest good tidings to Zion uit Händels Messiah. Het magistrale oratorium heeft in de Angelsaksische landen dezelfde status als de Matthäus Passion hier en Charlotte heeft het onder andere in het ‘Chicago Symphony Center’ uitgevoerd.

De Italiaan Respighi neemt in dit programma het stokje over. Zijn kerstoratorium Lauda per nativitá del Signor is eigenlijk een muzikale, ‘levende kerststal’, met zingende engelen en herders, pastoraal georkestreerd met veel houtblazers. Maria, de mezzo, bezingt in deze aria de schoonheid van het hulpeloze Christuskind, dat in een armoede in een stal ter wereld moest komen.

Om een beetje in deze weelderige kerstsfeer te blijven, gaan we naar de Duitse componist Max Bruch, van wie Respighi een leerling was en wiens eerste vioolconcert als zijn meesterwerk wordt beschouwd. Gruss an die heilige Nacht komt tegemoet aan dat typische (Zuid-) Duitse, romantische kerstgevoel; prachtig overrijp zoet en extatisch devoot. Iets heel anders zijn dan de liederen van Gustav Holst, een Engelsman, bekend van de orkestsuite de Planets. Om een meer persoonlijke stijl te ontwikkelen, vrij van Wagners invloed en meer gericht op het typisch Engelse, ontwikkelde hij een interesse in de Rig Veda (India was immers een kolonie van Engeland). Hij verdiepte zich in het Sanskriet en vertaalde de Hindu-teksten zelf. De Vedic Hymns ontstonden. Hoezo dan de verbintenis met Kerst? Holst heeft in zijn Vedic Hymns een belangrijke plaats voor Varuna, God van de oneindige vergiffenis. Binnen de Vedische leer is deze God, samen met Indra, Koning van de Goden, de belangrijkste.

In Stormclouds wordt het gevecht beschreven met de demonen die de zon verduisteren, waarbij de Maruts het moeten opnemen voor de devoten om het licht weer te kunnen doen terugkeren. Faith is een ontroerend gebed ten gunste van de onvoorwaardelijke overgave aan het geloof.

Komen we bij twee componisten van Nederlandse bodem. Jan den Boer, in 2019 overleden, was eigenlijk piloot. Hij componeerde Die Rote Figur, een stuk over een abstracte figuur, die zoekend naar hogere sferen een innerlijke vrijheid opeist om tot zijn authentieke kern te komen. Van de ander wordt loslaten en vergiffenis gevraagd en van de figuur zelf een indringende eenzaamheid. De Boer maakte er ook tekeningen bij, waarin die eenzame, ongedefinieerde figuur steeds opduikt in verschillende settingen.

Wim Stoppelenburg, componist, pianist en voorheen dirigent, tevens vader van Charlotte, heeft behalve gecomponeerd ook gearrangeerd. Nu zijt wellekome en Klein, klein Jezuken zijn bewerkingen van Oudnederlandse kerstliederen. Klein Jezuken is onderdeel van zijn Nederlandse Ceremony of Carols, genaamd Valasus, voor koor en harp. In de donkere dagen van kersttijd is een eigen compositie op een prachtig gedicht van Leopold. Misschien leuk om te weten dat dit lied in onze huiselijke kring de ‘echte’ aftrap van Kerstmis is.

Met een kerstlied van Grieg openen we na de pauze, om door te gaan in een wat lichtere sfeer. De Cubaanse pianist en componist Joaquín Nin was vooral bekend als componist en arrangeur van populaire Spaanse volksmuziek, waaronder ook kerstliederen: de Noëls espagnols. Beschouwingen over liefde, waarheid, afscheid en opnieuw tot leven komen zijn ook in Peter Lunows liederen te vinden, maar dan meer in algemene zin en op teksten van Dylan Thomas en Carl Sandburg.  Ze zijn zeker kerst-waardig.

Stille Nacht behoeft geen introductie, zingt u mee?

Charlotte Stoppelenburg – Alt/mezzo

Warm en expressief, met een eigen timbre, zowel uitgebalanceerd als natuurlijk. Deze woorden beschrijven bij uitstek de klank van alt-mezzo van Charlotte Stoppelenburg. Ze combineert de klank van haar stem met een goede, gecultiveerde uitstraling en een diepgaande kennis van en liefde voor muziek.

De eigen stem en de eigen klank laten klinken: dat is de drijfveer geweest achter de ontwikkeling van Charlotte als zangeres. Vanaf de opvoeding in haar familie waar muziek en cultuur alom aanwezig waren en zijn, aan het conservatorium in Utrecht en Keulen tot uiteindelijk cum laude afgesloten studies Duits aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam, heeft het steeds betere en diepere begrip van muziek altijd centraal gestaan. Die ontwikkeling heeft geresulteerd in eerste prijzen op het Prinses Christina Concours samen met haar zus sopraan Josefien, de bijzondere Brothers & Sisters concerten, gastoptredens bij de Opera van Keulen en WDR en presentaties c.q. concerten op academisch niveau rond muziek, taal en literatuur. Ook is zij een veelgevraagd soliste in het oratoriumcircuit en in de kamermuziek.

Het hoge uitvoeringsniveau van Charlotte heeft menig componist geïnspireerd om speciaal voor haar te schrijven. Het is juist díe kwaliteit die uitvoeringen van haar repertoire altijd tot iets bijzonders maken. In een opera als ‘The Indifferent Lover’ is zij een persoonlijkheid, in een oratorium als de ‘Matthäus Passion’ een van de dragende solisten en in liederen als de Rückert Lieder een meeslepende verhalenverteller. Opnamen en uitvoeringen van Charlotte staan op YouTube, maar de volledige impact van haar optredens is alleen volledig te ervaren in een concert, presentatie of optreden.

www.charlottestoppelenburg.com

Jeroen Sarphati – piano

Jeroen Sarphati studeerde piano bij Jan Wijn en liedbegeleiding bij Rudolf Jansen aan het Amsterdams Conservatorium. Hij was winnaar van de Vriendenkrans van het Concertgebouw in 1997met Valerie Guillorit en in 2002 met Mattijs van de Woerd.

Sarphati gaf recitals in o.a. de Muntopera van Brussel, de Hermitage te St. Petersburg, de Grand Opera de Bordeaux en op de Schubertiade van Zuerich.
In het Concertgebouw was hij te horen met o.a. Elly Ameling, Maarten Koningsberger en Christiane Oelze. Hij speelde op het Giergievfestival, het Festival van Vlaanderen en Aix en Provence.

Hij trad verder op met zangers als Marcel Reijans en Tania Kross, en met instrumentalisten als Rosanne Philippens en Joris van Rijn.

De afgelopen jaren was hij verantwoordelijk voor de programmering van het festival Opera aan Zee te Noordwijk en het festival Mini Opera Wassenaar. Ook gaf hij masterclasses en Liedklassen op het Peter de Grote Festival en het Conservatorium van Utrecht.

Sarphati vertaalde en hertaalde ook verschillende opera’s.
Voor het Grachtenfestival vertaalde hij “Mozart en Salieri” van Rimsky Korsakov en Bizet’s Docteur Miracle, voor Opera Minora maakte hij een muziektheaterversie met nieuwe teksten van Mozart’s “Der Schauspieldirektor”, voor Stichting Kameropera hertaalde hij “Don Pasquale” van Donizetti, “Maestro di Capella” van Cimarosa en “Hänsel und Gretel” van Humperdinck, voor “Opera op Zak” schreef hij een nieuwe versie van “Bastien en Bastienne”.
In samenwerking met Elsina Jansen schreef hij teksten voor kindervoorstellingen in het Concertgebouw.

Sinds 2020 is Jeroen Sarphati verbonden als docent aan het Conservatorium van Utrecht.